Projekt oddziaływań

Data wpisu muzeum do rejestru 1.04.2006 r., nr V

Obiekt: budynek przewiązki łączącej kamienicę przy ul. Powstańców 23 z terenem kolejo-wym. (powierzchnia – ok. 140 m²)

Pomieszczenia na parterze budynku kamienicy przy ul. Powstańców 23 (powierzchnia – ok. 95 m²)

Nazwa projektu: Przygotowanie dokumentacji technicznej dla pomieszczeń przy ul. Powstańców 23 w Mysłowicach zaadaptowanych na oddział Muzeum Miasta Mysłowice.

1. Uzasadnienie zadania:

W ramach niniejszego projektu planowane jest przygotowanie dokumentacji technicznej, obejmującej również projekt aranżacji wnętrz, która będzie podstawą do przeprowadzeni inwestycji polegającej na adaptacji pomieszczeń przy ul. Powstańców 23 w Mysłowicach na oddział Muzeum Miasta Mysłowice. Jest to pierwszy etap w procesie inwestycyjnym, którego strategicznym celem będzie stworzenie nowoczesnej ekspozycji prezentującej miasto Mysłowice, jako główny ośrodek skupiający na przełomie XIX i XX wieku migrację ludności z Europy Środkowo-Wschodniej do Ameryki. Ekspozycję dopełnią dzieje francuskiego towarzystwa imigracyjnego działającego w Mysłowicach w okresie dwudziestolecia międzywojennego.

W 1894 roku utworzono w Mysłowicach stację rejestracyjną, którą prowadził Max Weichmann. Jego stacja działała na rzecz towarzystw okrętowych, m.in. Red Star Line czy Hamburg-Amerikanische Packetfahrt Actiengesellschaft. Uboga ludność wiejska zamieszkująca tereny Austrii – głównie Galicji, Węgier oraz zaboru rosyjskiego werbowana była przez agentów pracujących na jej zlecenie. W stacji emigrantów rejestrowano, przeprowadzano badania lekarskie, wydawano bilety kolejowe i karty okrętowe. Oczekując na załatwienie formalności przebywali oni w pomieszczeniach dworca kolejowego, których pojemność była niewystarczająca. W 1900 roku siedzibę agentury przeniesiono do kamienicy przy obecnej ulicy Powstańców 23, a w jej sąsiedztwie wybudowano baraki. W 1908 roku budynek stacji emigracyjnej połączono przewiązką z peronem pierwszym stacji kolejowej. Stąd emigranci wyruszali do portów w Hamburgu, Bremie, Amsterdamie i Antwerpii, a dalej do Ameryki Północnej i Południowej. Mysłowice zyskały złą sławę za sprawą handlu żywym towarem. Kilka tysięcy kobiet zwerbowanych przez współpracownika Weichmanna, Samuela Lubelskiego – zwanego wówczas: „królem agentów, królem granic i Mysłowic” – trafiło do argentyńskich domów publicznych. W latach 1894-1913 za pośrednictwem stacji emigracyjnej w Mysłowicach wyjechało z Europy Środkowo-Wschodniej ponad 1,5 mln osób. W tym okresie miasto pełniło również funkcję ważnego ośrodka, z którego galicyjscy robotnicy rolni wyjeżdżali do prac sezonowych w krajach Europy Zachodniej. Wybuch I wojny światowej zahamował ruch emigracyjny i zakończył działalności mysłowickiej stacji emigracyjnej.

W okresie II Rzeczpospolitej w zabudowaniach przy ul. Powstańców 23 ulokowało swą siedzibę francuskie towarzystwo imigracyjne, które werbowało robotników z Polski do pracy we Francji oraz Belgii. Oprócz obiektów przeznaczonych na przyszłą siedzibę oddziału Muzeum Miasta Mysłowice, także otoczenie, w którym umiejscowione są zabudowania dawnej stacji emigracyjnej ściśle związane jest z dziejami miasta. Tuż obok niech przebiega promenada, która była częścią dawnego traktu spacerowego prowadzącego do Trójkąta Trzech Cesarzy – miejsca styku granic trzech cesarstw: Niemiec, Rosji i Austro-Węgier. W pobliżu znajduje się również teren, na którym w okresie II wojny światowej funkcjonowało utworzone przez hitlerowców Tymczasowe Więzienie Policyjne. Po wkroczeniu Armii Czerwonej obiekty te przekształcono w obóz pracy, w którym osadzano ludność górnośląską.

Umiejscowienie oddziału muzeum w budynku przewiązki nawiązuje również do historii muzealnictwa w Mysłowicach. W latach 80. XX w. był w niej ulokowany Dział Historii Miasta, który funkcjonował w strukturach Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. Obecnie budynki przy ul. Powstańców wpisane są do gminnego rejestru zabytków. Ze względu na ich interesującą historię planujemy utworzenie w nich oddziału Muzeum Miasta Mysłowice, w którym powstanie multimedialna ekspozycja stała poświęcona historii stacji emigracyjne w Mysłowicach oraz działalności francuskiego towarzystwa imigracyjnego. Utworzenie oddziału muzeum umożliwi wyeksponowanie tego ważnego wątku w dziejach Górnego Śląska. Poważnym impulsem do realizacji tego zamierzenia było nawiązanie przez muzeum Miasta Mysłowice współpracy z nowo powstałymi muzeami podejmującymi tematykę ruchu emigracyjnego w Europie, z Muzeum Red Star Line w Antwerpii oraz Muzeum Emigracji w Gdyni. Zorganizowanie w Mysłowicach oddziału muzeum, w którym powstanie nowa ekspozycji prezentującej proces migracji ludności na początki XX wieku będzie komplementarna z ekspozycją powstającą w Gdyni. Niewątpliwym wyróżnikiem ma być jej umiejscowienie, z dala od miast portowych i szlaków morskich – najczęściej kojarzonych z emigracją ludności z terenów Europy. Lokalizacji oddziału muzeum pozwoli na poznanie historii w miejscu, z którym związane są losy setek tysięcy ludzi. Poznawanie ich dziejów dokonywać się będzie u źródeł czyli w mieście, które było jednym z najważniejszych ośrodków w Europie, skupiającym ruchu emigracyjny na przełomie XIX i XX wieku. Dotychczas ze względów na niewystarczającą powierzchnię ekspozycyjną w swej siedzibie, muzeum nie mogło zaprezentowanie tego tematu w sposób wystarczający. Wyjątkowy charakter obiektów, w których utworzony będzie oddział Muzeum Miasta Mysłowice oraz zaprojektowana w sposób nowoczesny, zgodny ze współczesnymi standardami, ekspozycja pozwoli podnieść atrakcyjność oferty muzeum skierowanej do szerokiego grona odbiorców. Wzmocni identyfikację placówki muzealnej, dzięki podsiadaniu niezwykle charakterystycznego obiektu – przewiązki (zwanej także Mostem Westchnień), będącej jednym z symboli miasta. Multimedialny charakter znajdującej się w niej ekspozycji będzie zmianą jakościową, którą w sposób znaczący odczują zwiedzający. Rozbudowanie tematyki emigracyjnej pozwoli Muzeum Miasta Mysłowice wyjść ze swoja ofertą poza teren miasta i nadać mu charakteru ponadregionalnego, a nawet światowego. Poza wymienionymi aspektami, niewątpliwą zaletą nowej lokalizacji jest dobre skomunikowanie, co ułatwi dotarcie zwiedzających do nowego oddziału muzeum. W pobliży funkcjonuje ośrodek akademicki – Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna, z którym muzeum realizuje wspólne projekty.

Powstanie oddziału Muzeum Miasta Mysłowice to poszerzenie oferty kulturalne miasta o nowy, niezwykle atrakcyjny w formie produkt, który będzie atrakcją turystyczną miasta. Stworzenie w nim nowoczesnej ekspozycji będzie stanowić nową jakość, odpowiadającej europejskim stan-dardom.

2. Znaczenie dla:

dzieci – nowa ekspozycja umożliwi przygotowanie ścieżki edukacyjnej, który pozwali na elastyczne i optymalne dostosowanie jej do wieku uczestników. Dzięki zastosowaniu nowatorskich środków wyrazu ekspozycja ma pobudzać wyobraźnię, skłaniając do kreatywnego myślenia. Zastosowanie multimediów, które w grupie najmłodszych spotykają się z żywym zainteresowanie, umożliwi przeprowadzenie edukacji poprzez zabawę, opartą na formach interaktywnych. Przygotowany oferta obejmująca kompleks działań, zorientowanych na najmłodszego odbiorcę, ma przynieść cel edukacyjny, którego istotą jest nauczenie dzieci dziejów miasta w jak najatrakcyjniejszej formie. Fundamentalną wartością takiego kontaktu jest identyfikacja najmłodszych obywateli miasta Mysłowice z miejscem i jego historią. Wypadkową nowej oferty, przekazanej w atrakcyjnej sposób jej przedstawienia i zrealizowanych celów wizyty dzieci w muzeum będzie wyrobienie w najmłodszych chęci powrotu do placówki w wieku młodzieńczym i w okresie dorosłości.

młodzież – dotarcie w sposób nowatorski, poprzez multimedialne środki wyrazu do młodego pokolenia. Wykorzystanie przy tworzeniu na ekspozycji filmu, słuchowisk, prezentacji multimedialnych, itp. pozwoli na przekazywanie wartościowych treści przy użyciu nowoczesnych narzędzi. Edukacja muzealna dokonująca się przez interakcję ułatwi przyswojenie wiedzy z zakresu historii miasta ukazanej w szerszym kontekście historycznym. Pozwoli na budowanie tożsamości regionalnej młodego pokolenia oraz poznanie dziejów Mysłowic – z uwypukleniem ich wielokulturowego dziedzictwa. Formy edukacji będą różnorodne, sprzyjające rozwojowi intelektualnemu młodzieży. We współpracy ze szkołami organizowane będą lekcji muzealnych, warsztaty, konkursy. Dobra lokalizacja pozwoli na organizowanie imprez plenerowych związanych tematycznie z dziejami stacji emigracyjnej w Mysłowicach. Efektem powyższych działań ma być przekazanie wiedz dotyczącej historii emigracji w Europie na początku XX wieku oraz w okresie II Rzeczpospolitej, pobudzenie świadomości historycznej, wyrobienie wrażliwości oraz włączenie młodego pokolenia do udziału w kulturze.

dorosłych – zapoznanie dorosłych mieszkańców miasta z jego historią, dla których poza zwiedzaniem organizowane będą spotkania, prelekcje. Oddział muzeum umożliwi korzystanie z oferty kulturalnej większej liczbie osób i będzie atrakcją turystyczną przyciągającą zwiedzających spoza miasta i regionu. W działalności oddziału muzeum zaangażowane zostanie Uniwersytetem Trzeciego Wieku działający przy Górnośląskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Mysłowicach. Przygotowane oferta pozwoli na aktywizację osób starszych. Nowy oddział sprzyjać będzie integracji środowisk lokalnych. Poza tym ma się stać ośrodkiem, do którego zwracać się będą mogli potomkowie emigrantów poszukujący wiedzy na temat historii swoich rodzin.

3. Planowane jest:

Miasto Mysłowice planuje w oparciu o przygotowaną dokumentację techniczną rozpocząć w latach następnych starania o dofinansowanie prac remontowych i adaptacyjnych w pomieszczeniach przeznaczonych na oddział Muzeum Miasta Mysłowice. Po uzyskaniu finansowania zostaną przeprowadzone ww. prace, a następnie będzie wykonana aranżacji ekspozycji stałej. W dalszej perspektywie placówka zamierza przystąpić do zrealizowania projektu wirtualnego muzeum.

4. Aranżacja wnętrz

Całość aranżacji ma być zrealizowana w sposób nowoczesny. W założeniu będzie to ekspozycja multimedialna z szeroko zastosowanymi środkami audiowizualnymi, m.in. filmem, prezentacjami interaktywnymi, słuchowiskiem itp. Rozwinięciem scenografii będą inscenizacje historyczne budujące odpowiedni nastrój, który będzie oddziaływać na emocje zwiedzającego. Nie zabraknie na niej elementów interaktywnych umożliwiających przekazywanie wiedzy podczas intelektualnej zabawy. Na ekspozycji obejrzeć będzie można reprodukcje fotografii, pocztówek, ulotek, map, dokumentów itp.

W budynku przewiązki umieszczona będzie wystawa poświęcona historii Mysłowic jako miasta nadgranicznego na przełomie XIX i XX wieku, przyczynom emigracji ludności z Europy Środkowo-Wschodniej, dziejom mysłowickiej stacji emigracyjnej oraz kolejnym etapom podróży emigrantów z Mysłowic do Ameryki.

W pomieszczeniach kamienicy przy ul. Powstańców 23 znajdować się będzie ekspozycja prezentująca losy emigrantów w Ameryce. Odrębną ekspozycją będzie wystawa prezentująca dzieje towarzystwa imigracyjnego w Mysłowicach w okresie II Rzeczpospolitej. Tutaj będzie zlokalizowane pomieszczenie biurowe, sklepik z pamiątkami oraz toalety.

5. Szacunkowa wartość dokumentacji technicznej

(Wycenę projektu aranżacji wnętrz dokonała wiodąca na rynku firma zajmująca się tworzeniem multimedialnych wystaw w muzeach.)

– Koszt projektu aranżacji wnętrz.

Muzeum Miasta Mysłowice przygotuje scenariusz historyczny wystawy – przy jego tworzeniu zostanie nawiązana z instytucjami i specjalistami podejmującymi tematykę migracji ludności w Europie na przełomie XIX i XX wieku oraz w okresie II Rzeczpospolitej. W oparciu o niego zostanie zlecone przygotowanie koncepcji wystawy, na podstawie której powstanie projekt wykonawczy.

Koszt tych opracowań (przy założeniu powierzchni ekspozycyjnej ok. 200m²) to:

1. scenariusz historyczny i koncepcja – ok. 28 tys. zł netto (ok. 35 tys. zł brutto).

2. projekt wykonawczy to 10% wartości wykonania ekspozycji, gdy przedmiotem zamówienia jest wyłącznie projekt wykonawczy, a wykonanie ekspozycji będzie przedmiotem odrębnej procedury. Szacunkowy koszt wyniesie ok. 120 tys. zł brutto.

Koszt opracowania projektu wykonawczego zakłada opracowanie szczegółowych rysunków technicznych gablot, zabudowy ekspozycyjnej, w tym scenograficznej, urządzeń technicznych, rekonstruowanych eksponatów oraz projektu instalacji audiowizualnej oraz projektu oświetlenia ekspozycyjnego, łącznie ze schematami instalacji, a także scenariuszy multimediów (w tym np. filmów, czy słuchowisk).

Pełny koszt wykonania dokumentacji aranżacji wnętrz szacowany jest na około 148 tys. zł brutto

– Koszt sporządzenia dokumentacji technicznej.

Wyceny dokonano na podstawie założeń przekazanych przez MZGK w Mysłowicach

40 tys. zł – jest to 10 % wartości kosztów wykonania remontu. Są one szacowane w sposób następujący. Powierzchnia remontowanych obiektów pomnożona przez szacunkowy koszt wykonania remontu 1 m², wynoszący ok. 1,5 tys zł brutto.

Łączny koszt: 188 tys. zł brutto